Phòng chống ngộ độc thực phẩm do vi khuẩn Clostridium botulinum. Các bệnh do C. Botulinum gây ra là loài đặc hữu trên toàn thế giới. Có nhiều dạng bệnh, nhưng ngộ độc thực phẩm do độc tố C. botulinum là phổ biến nhất. Nguy cơ mắc bệnh C. botulinum xảy ra ở nhiều quốc gia trên thế giới bao gồm cả các nước phát triển.
Mục lục
- 1 Clotridium botulinum (C. botulinum) vi khuẩn hình que, hình bào tử, kỵ khí, sản xuất độc tố có 6 loại (A, B, C, D, E, F) trong đó A, B là , E có khả năng gây bệnh ở người.
- 2 Các biện pháp phòng, chống ngộ độc thực phẩm do C.botulinum gây ra:
Clotridium botulinum (C. botulinum) vi khuẩn hình que, hình bào tử, kỵ khí, sản xuất độc tố có 6 loại (A, B, C, D, E, F) trong đó A, B là , E có khả năng gây bệnh ở người.
Ngoại độc tố của C. botulinum cực kỳ độc hại, là tác nhân gây bệnh của vi khuẩn (vài phần triệu gram – nanogram đủ để gây bệnh). Vi khuẩn C. botulinum có khả năng tồn tại cao, bào tử của chúng (sống sót trong đất, phân, bùn, động vật, hải sản, thực phẩm đóng hộp… trong nhiều tháng; có thể sống trong các lon mở, thịt, cá hun khói… tuần).
Trong điều kiện bảo quản lạnh và môi trường kiềm, vi khuẩn có thể tạo ra nhiều độc tố. Vi khuẩn bị tiêu diệt ở 60oC trong 30 phút và bằng các hóa chất khử trùng thông thường; để giải độc, cần đun sôi ở 100oC trong ít nhất 15 phút;
Để tiêu diệt bào tử, cần đun sôi ở 100oC trong ít nhất 1 giờ, hoặc hơi nước nóng ở áp suất cao hoặc khô trên 160oC trong ít nhất 30 phút. Bào tử C. botulinum tồn tại trong đất, bùn, phân tươi hoặc phân ủ, đường tiêu hóa của động vật và những người mang vi khuẩn khỏe mạnh, thực phẩm đóng hộp, thực phẩm được bảo quản và lên men trong môi trường yếm khí.
Bệnh lây truyền qua đường tiêu hóa, do sử dụng thực phẩm và đồ uống bị nhiễm C. botulinum đã tạo ra độc tố hoặc do ăn thực phẩm có chứa bào tử C. Botulinum, khi vào đường tiêu hóa, nó phát triển thành dạng thực vật, sản xuất độc tố và gây bệnh. Thực phẩm đóng hộp và thực phẩm được chế biến, sản xuất và bảo quản không đạt tiêu chuẩn vệ sinh trong điều kiện yếm khí dễ bị nhiễm C. botulinum.
Bệnh lý C. botulinum đối với người là do ngộ độc ngoại độc tố của vi khuẩn C. botulinum với các biểu hiện của hội chứng viêm dạ dày ruột cấp tính, nhiễm độc thần kinh với tê liệt nhão, tiến triển nhanh và có thể tử vong. Các bệnh chính là: Dạng ngộ độc do độc tố C. botulinum có trong thực phẩm (ngộ độc nguyên phát); Ngộ độc có thể được gây ra bởi việc ăn bào tử hoặc vi khuẩn C. botulinum và sản xuất độc tố thứ cấp trong đường ruột (ngộ độc thứ cấp). Chẩn đoán trường hợp điển hình dựa trên:
(i) Chẩn đoán lâm sàng
Thời gian ủ bệnh thường ngắn: từ vài giờ đến 24 giờ (với thực phẩm có chứa độc tố); 3-5 ngày (thực phẩm có chứa bào tử C.botulinum).
Khởi phát đột ngột buồn nôn, đau bụng, tiêu chảy nhẹ hoặc lặp đi lặp lại; khô miệng, kém ăn, cơ thể mệt mỏi. Tất cả các triệu chứng là mờ mắt, nhìn đôi, đồng tử giãn, liệt mềm gây khó nuốt, nói, khó thở, táo bón, trướng bụng; không sốt, không hội chứng não mô cầu; Bệnh nhân đã tỉnh táo. Ngộ độc nặng có thể dẫn đến tử vong do tê liệt cơ hô hấp.
(ii) Chẩn đoán dịch tễ học
– Bệnh nhân đã ăn thực phẩm đóng hộp (thịt, cá, rau, củ, quả… được bảo quản trong trường hợp không có không khí), thời gian ủ bệnh ngắn sau khi ăn (khi có độc tố C.botulinum). ). Hoặc bệnh nhân ăn thực phẩm tươi sống, thực phẩm đã được chế biến cẩn thận nhưng không được bảo quản tốt, bệnh khởi phát chậm sau vài ngày (khi bị nhiễm bào tử C.botulinum).
– Thông thường nhiều người mắc bệnh giống như bệnh nhân với mức độ nghiêm trọng khác nhau do ăn và uống thức ăn nghi ngờ (có thể chỉ có một trường hợp bệnh vì số lượng bào tử rất nhỏ và khu trú). trong thực phẩm).
(iii) Chẩn đoán vi sinh:
Xét nghiệm phát hiện C.botulinum trong các mẫu thực phẩm gây ngộ độc (thực phẩm, đồ uống, thực phẩm đóng hộp…) hoặc trong mẫu bệnh phẩm của bệnh nhân (nôn mửa, rửa dạ dày, phân, v.v.) , nước tiểu của bệnh nhân…). Xét nghiệm phát hiện độc tố C.botulinum trong mẫu bệnh phẩm hoặc thực phẩm gây ngộ độc thực phẩm.
Bệnh C. botulinum thường lẻ tẻ hoặc đôi khi là một sự cố ngộ độc thực phẩm vừa và nhỏ. Các trường hợp ngộ độc thực phẩm xảy ra cấp tính khi nhiều người ăn thực phẩm đã chứa độc tố C.botulinum trong thực phẩm hoặc các trường hợp ngộ độc thực phẩm xảy ra chậm do sử dụng thực phẩm bị nhiễm bào tử C.botulinum. chính.
Bất cứ ai cũng có thể bị bệnh từ C.botulinum. Trẻ em dưới 1 tuổi có tỷ lệ mắc bệnh cao hơn do sức đề kháng thấp hơn, khả năng miễn dịch và dễ bị nhiễm độc tố C.botulinum. Ngoài ra, những người thường xuyên sử dụng thực phẩm đóng hộp, thực phẩm hun khói, thực phẩm lên men kỵ khí, người giết mổ, công nhân tiếp xúc với phân người và động vật.
Hiện tại không có vắc-xin để ngăn ngừa bệnh C. botulinum. Có thuốc kháng độc tố (Serum Anti Botulinum – SAB) của polyvalent (A, B, E) và monovalent, chỉ được sử dụng để điều trị bệnh hoặc dự phòng khẩn cấp khi nghi ngờ nhiễm trùng.
Các biện pháp phòng, chống ngộ độc thực phẩm do C.botulinum gây ra:
(1) Tuyên truyền, giáo dục về việc thực hiện các biện pháp an toàn thực phẩm trong sản xuất, kinh doanh, bảo quản và tiêu thụ thực phẩm, đặc biệt là các loại có nguy cơ nhiễm C.botulinum; phòng chống ngộ độc thực phẩm do C.botulinum gây ra; vệ sinh cá nhân, vệ sinh an toàn thực phẩm; tuyệt đối không ăn, uống các sản phẩm nghi ngờ nhiễm C.botulinum.
(2) Giám sát, thanh tra, kiểm tra việc bảo đảm an toàn thực phẩm ở các khâu sản xuất, vận chuyển, bảo quản, sử dụng thực phẩm đóng hộp, thực phẩm hun khói, thực phẩm lên men kỵ khí (ướp thịt, cá, nước mắm ướp…), thực phẩm bảo quản trong môi trường yếm khí (hun khói…), cơ sở giết mổ, cơ sở chế biến thực phẩm, nơi bán sữa và các sản phẩm từ sữa… Phát Phát hiện sớm các sản phẩm nhiễm C.botulinum để cảnh báo cộng đồng, thu hồi và xử lý sản phẩm triệt để (tiêu hủy).
(3) Giám sát, phát hiện sớm các ca bệnh, chùm ca nghi ngờ do C.botulinum gây ra; sẵn sàng vật tư, trang thiết bị, thuốc điều trị đặc trị để tổ chức cấp cứu, điều trị kịp thời nhằm hạn chế bệnh trở nặng hoặc tử vong.
(4) Đảm bảo vệ sinh nguồn nước sạch cho cộng đồng, ngăn ngừa triệt để nguy cơ ô nhiễm phân người và động vật đối với nguồn nước sạch.
(5) Điều tra dịch tễ học, phát hiện nguồn lây nhiễm để xử lý triệt để nguồn bệnh, các yếu tố lây nhiễm (thực phẩm nhiễm C.botulinum, nguyên nhân gây nhiễm C. botulinum trong thực phẩm…) ./.